Vandaag gaat de Tweede Kamer in debat over het (falende) toezicht in de zorgsector. De FNV neemt vast een voorschot op deze discussie: de vakbond heeft bekend gemaakt dat zij minstens zeven ton schadevergoeding gaat eisen van oud-bestuurders van de in 2009 failliet verklaarde zorginstelling.
Verontwaardiging
Vorig jaar december leek hij nog de relatieve luwte van het burgemeestersambt in Zutphen te kunnen opzoeken maar, nadat er op de sociale media een stormpje van verontwaardiging los brak, krabbelde de gemeenteraad op het laatste moment terug. Loek Hermans constateerde daarop dat er ‘onvoldoende draagvlak’ was om succesvol te kunnen opereren – hij hield de eer aan zichzelf. En nog steeds lijkt het moment om rustig naar een andere zware functie uit te zien voor hem niet dichterbij gekomen. Dezer dagen haalt de VVD-coryfee opnieuw het nieuws: dit keer omdat de FNV aankondigde een schadeclaim tegen Hermans en zijn collega’s te eisen.
Vernietigend oordeel
Deze claim is het rechtstreeks gevolg van het vernietigende oordeel dat de Ondernemingskamer in november 2015 velde over het functioneren van bestuur en toezichthouders van de zorginstelling Meavita. Dit concern, waarvan Hermans president-commissaris was, ontstond in 2007 na een samenvoeging van vier grote thuiszorgorganisaties, Sensire uit de Achterhoek, Vitras/CMD uit Utrecht, Thuiszorg Groningen en het Haagse Meavita West. Efficiëntie, het bundelen van inkoopkracht, kennis delen op het terrein van innovatie: de snel stijgende vraag naar verpleeg- en thuiszorg moest worden beantwoord door de voordelen van schaalvergroting optimaal te benutten, meenden de vier fusiepartners. Het liep net even anders. Al twee jaar na de start zeeg de zorgkolos ineen. Door het faillissement van de Stichting Meavita Nederland raakten twintigduizend personeelsleden hun baan kwijt; een vermogen van circa vijftig miljoen euro, bijeen gesprokkeld met belasting- en premiecentjes, verdampte.
Geïmplodeerd door incompetent bestuur
Na vier jaar onderzoek stelde de Ondernemingskamer vast dat Maevita vooral door gebrek aan competentie van het eigen bestuur was geïmplodeerd. Ja, het moest allemaal anders, maar hoe precies, daarover verschilden de meningen. In vier jaar tijd huurde de directie 385 verschillende adviesbureaus en 1120 leveranciers in. Er werd geïnvesteerd in absurde projecten waaronder een eigen tv-zender (‘Als Endemol het durft, waarom wij dan niet?’), boekhoudsoftware en beeldtelefoons. Procedures rammelden, de administratie was een warboel. En wat deed Hermans? De bijbanenjongleur van de VVD keek de andere kant op. De Ondernemingskamer stelde vast dat de Raad van Commissarissen haar controlerende taak verzuimde. Er vonden nauwelijks functionerings- en beoordelingsgesprekken met het bestuur plaats, de hiaten in de financiële rapportages liet men passeren. In een vervolgonderzoek oordeelde de Ondernemingskamer dat bestuurders en toezichthouders ‘een cumulatie van tekortkomingen’ kon worden verweten.
Dossier vol wanbeleid
Met een dossier vol aanwijzingen voor wanbeleid in de hand, stelt de FNV het bestuur van Meavita nu persoonlijk aansprakelijk. Na een oproep hebben 75 voormalige medewerkers zich bij de bond gemeld met een overzicht van de door hen geleden schade die onder meer bestaat uit misgelopen ontslagvergoedingen, verloren vakantiedagen, niet betaald overwerk en pensioenbreuk. De vakbond verwacht dat het tot op heden geïnventariseerde totaalbedrag van zeven ton nog verder stijgt wanneer meer personeelsleden hun gedorven inkomsten opgeven. ‘Governance in de zorg’, luidt het thema waarover de vaste Kamercommissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport vandaag in overleg treedt. In haar beleidsbrief die aan de orde zal komen, sprak minister Schippers over de aanpak van onbehoorlijk bestuur, het optimaliseren van checks and balances en het aanscherpen van verantwoordelijkheden over en weer van bestuur en toezichthouders. Het Meavita-debacle zal zonder twijfel als dankbaar leerstuk fungeren.