Twintigduizend mensen verloren hun baan, honderdduizend cliënten werden gedupeerd en ondertussen zou VDD-coryfee Loek Hermans ‘slapend rijk’ zijn geworden. Hij zou 30.000 euro per jaar in zijn zak hebben gestoken voor een bijbaan om toezicht te houden op zorginstelling Meavita die in 2009 failliet ging. Vandaag houdt Hermans, ex-voorzitter van de RvC van Meavita, zijn adem in. Als de Ondernemingkamer oordeelt dat er sprake was van ‘wanbeleid’ wordt hij persoonlijk aansprakelijk gesteld.
Ambitieuze doelstellingen
Schaalvergroting. Een betere positie naar de zorgverzekeraars. Meer innovatie. Een lagere kostprijs. Op 1 januari 2007 zetten vier grote, op dat moment financieel gezonde thuiszorgorganisaties hun handtekening onder een fusieplan met ambitieuze doelstellingen. Het moest allemaal anders, beter, marktgerichter, vonden Thuiszorg Groningen, Sensire uit de Achterhoek, Vitras/CMD uit Utrecht en het Haagse Meavita West. De stijgende vraag naar verpleeg- en thuiszorg kon alleen worden beantwoord door organisaties efficiënter te laten opereren, inkoopkracht te bundelen en kennis te delen op het terrein van innovatie. Waarom geven we onze cliënten geen beeldtelefoon waarmee ze met de verpleegkundige kunnen communiceren? Waarom beginnen we niet zelf met een tv-zender over zorg? Als Endemol het durft, waarom wij dan niet?
Grootste faillissement van Nederland
De Stichting Meavita Nederland ontaardde in het grootste debacle dat de zorgsector heeft gekend. Al twee jaar na de met veel poeha omgeven start werd Meavita failliet verklaard. Op 9 maart 2009 verloren de twintigduizend medewerkers hun baan, een aantal waarmee de bestuurders de verantwoordelijkheid voor het grootste faillissement van Nederland op hun cv mochten bijschrijven – dit treurige record werd dit jaar verbroken door het bankroet van Imtech dat 22.000 medewerkers trof. Hoe kon het zo snel zo faliekant misgaan?
Incompetentie
Het is deze kernvraag waar de Ondernemingskamer, een onderdeel van het gerechtshof Amsterdam, vandaag een definitief oordeel over velt. In 2009 vroeg vakbond Abvakabo FNV de rechter een onderzoek in te stellen naar vermeend wanbeleid en faillissement door schuld, een verzoek waar ook de curatoren zich achter schaarden. Vier jaar later, op 20 augustus 2013, verscheen het onderzoeksverslag van de Kamer. Iedereen die nog volhield dat Meavita was gestruikeld over normale, bedrijfseconomische hindernissen stond na publicatie met de mond vol tanden. Op een niets en niemand ontziende manier maakte het lijvige, 796 pagina’s tellende rapport inzichtelijk dat de zorgmoloch implodeerde door een schrijnend gebrek aan competentie van de directeuren. Zij verzuimden te doen wat bestuursvrijwilligers bij een doorsnee voetbalclubje als hun eerste taken beschouwen: het vaststellen van procedures, het waken voor investeringen met een te hoog risico en het voorkomen van eindeloze ruzies over leiderschap. In minder dan twee jaar tijd versleet Meavita vier bestuursvoorzitters die bakken met geld uitgaven aan de luchtfietserij van 385 verschillende adviesbureaus en 1120 verschillende leveranciers.
Absurde projecten
En de Raad van Commissarissen? Ook zij liet na het werk te doen waarvoor ze was aangesteld. De onderzoekers stelden vast dat er nauwelijks functionerings- en beoordelingsgesprekken met het bestuur plaatsvonden en dat de raad het ontbreken van adequate financiële rapportages nonchalant liet passeren. ‘Bestuurders staken enorm veel tijd en miljoenen euro’s in absurde projecten, zoals de tv-foon en zorgprojecten op de Antillen. De financiën waren een rommeltje maar daarvoor hadden de bestuurders en de toezichthouders nauwelijks aandacht,’ concludeerde vakbond Abvakabo FNV. Met het ‘schokkende’ onderzoeksrapport in de hand besloot de bond elf bestuursleden hoofdelijk aansprakelijk te stellen, onder wie de prominente VVD’er Loek Hermans, de gewezen voorzitter van de RvC, die bij Meavita vooral opviel door zijn chronische afwezigheid. ‘Hij werd slapend rijk,’ aldus de advocaat van de vakbond. Hermans’ advocaat ontkende deze aantijgingen die hij als ‘onjuiste, negatieve beeldvorming’ kwalificeerde. Wanneer de Ondernemingskamer vandaag tot de slotsom komt dat het bestuur zich collectief aan wanbeleid heeft schuldig gemaakt, ligt voor de bond de weg open voor individuele vervolgprocedures tegen Hermans en zijn oud-collega’s.