Tijdens de onderhandelingen over een doorstart van kinderopvangreus Estro schoof investeringsmaatschappij HIG Capital met drie verschillende petten aan tafel. HIG was tegelijkertijd eigenaar, de grootste schuldeiser én de enige serieuze overnamekandidaat van het kinderopvangbedrijf. En toch noemt curator Wouter Jongepier deze evidente vestzak broekzak-transactie – met dramatische gevolgen voor honderden personeelsleden – ‘aanvaardbaar’.
Pleidooi voor omstreden pre-pack constructie
Het worden interessante tijden voor liefhebbers van ondernemings- en faillissementsrecht. Twee dagen nadat de vakbonden de Groningse garnalenverwerker Heiploeg dagvaardden wegens het benadelen van werknemers bij een flitsfaillissement, komt curator Wouter Jongepier in het geweer. In een interview met het Financieele Dagblad pleit hij vóór de omstreden pre-pack constructie die hij toepaste bij het failliet van kinderopvangreus Estro. Estro ging op 5 juli bankroet en startte vrijwel direct door onder de naam Smallsteps. Om de maatschappelijke gevolgen van een volledige sluiting van alle filialen te voorkomen – een scenario waarbij circa 30.000 kinderen zonder opvang zouden komen te zitten – was dit ‘een aanvaardbare uitkomst’, meent curator Jongepier.
Gepokt en gemazeld
Het zijn woorden om even bij stil te staan want, mr W.J.P. Jongepier is geen kleine jongen. Al sinds 1993 is hij partner bij het Amsterdamse advocatenkantoor Boekel de Nerée. De Kalanos Media Group, luchtvaarmaatschappij Holland Exel, de Thieme Grafimedia Groep, de Amsterdamse Thuiszorgorganisatie Diakonie: het is maar een greep uit de vele faillissementen waarbij Jongepier als curator een hoofdrol speelde. En ongetwijfeld zal hij ook nog wat rake adviezen hebben verstrekt aan zijn vrinden uit IJsland toen dit land rond 2008 zijn overmoedige grootbanken failliet liet gaan: Jongepier is al jaren als consul met het noordelijke land verbonden. Gepokt en gemazeld als hij is, houdt Jongepier zijn rijke ervaring niet voor zichzelf. In een vakblad deelt hij zijn kennis over insolventierecht en in boardrooms en op congressen is hij een graag geziene spreker.
Meest geruchtmakende stille curator
Vermoedelijk zal zijn agenda de komende tijd behoorlijk verstopt raken met speekbeurten: Jongepier is hard op weg om in zijn rol als stille curator uit te groeien tot de meest geruchtmakende curator van ons land. Vooral de manier waarop hij het Estro-faillissement voorkookte zal luisteraars naar het puntje van hun stoel doen schuiven. Immers, Jongepier kan zijn verhaal kruiden met een paar pikante onderdelen. Allereerste de listige manier waarop Estro onder zijn regie op het laatste moment haar statutaire zetel wijzigde. Op 3 juni verhuisde het kinderopvangbedrijf op papier van Amersfoort naar Amsterdam. Reden? Rechtbank Midden-Nederland wilde niet meewerken aan de beoogde pre-packconstructie. Punt is: in de VS en Engeland is de pre-pack – een procedure waarbij partijen voorafgaand aan het faillissement een herstructureringsplan overeenkomen - in de wet verankerd maar, in Nederland heeft de procedure nog slechts de status van wetsvoorstel. Hoewel de procedure formeel dus illegaal is, neemt een aantal rechtbanken vast een voorschot op de naar hun idee onafwendbare wetswijziging. Onder meer De Schoenenreus, het lingeriebedrijf van Marlies Dekkers en webshop Neckermann wisten rechters te verleiden hun activiteiten op deze manier voort te zetten. Groot voordeel: regels die gelden bij een reguliere reorganisatie – afkoopsom, sociaal plan - kunnen via het flitsfaillissement worden omzeild.
Rechters meten met dubbele maten
Krijgt Jongepier straks, wanneer hij zijn ronde maakt door het lezingencircuit, de handen op elkaar wanneer hij fijntjes vertelt hoe hij de rechtbank Midden-Nederland buitenspel zette, zich tot curator liet benoemen en vervolgens ‘onderhandelingen’ voerde met een onderneming die op wonderbaarlijke wijze de belangen van eigenaar, schuldeiser en koper in zich verenigde? Enig besmuikt gegniffel zal hij zeker oogsten. De Amsterdamse rechtbank zag in elk geval geen been in zijn opzetje. Estro alias Smallsteps mocht de poorten van de 130 minst renderende filialen sluiten en dirigeerde en passant honderden oudere (en duurdere) personeelsleden naar het UWV. Vakbond Abvakabo FNV zal in elk geval niet applaudisseren. Ook zij overwegen naar de rechtbank te stappen. Volgens de bonden is er geen sprake van een faillissement maar van een overgang van onderneming. ‘Oók in Engeland, waar het pre-pack vandaan komt, blijft een bedrijf verplicht bij overgang van onderneming de zaken netjes te regelen,’ stelt Jeroen Ipenburg, de jurist van CNV Vakmensen die voor de dagvaarding van Heiploeg de haken en ogen van het flitsfaillissement al uitputtend heeft bestudeerd. ‘De richtlijnen voor overdracht van onderneming blijven altijd van toepassing, behalve bij een faillissement wanneer een bedrijf wordt geliquideerd. In dit soort gevallen is daar geen sprake van geweest. Het verbaast ons overigens in hoge mate dat rechters toestemming geven voor een welbeschouwd onwettelijke procedure,’ voegt Ipenburg er aan toe. ‘Wanneer je als advocaat tijdens de behandeling van een zaak aan de rechter vraag of je je op een aankomend wetsvoorstel mag baseren, zegt hij steevast: “Ik kan niet vooruitlopen op toekomstige wetgeving.” Maar bij het flitsfaillissement meten veel rechters met dubbele maten.’