Miss Etam failliet? Een lokale bouwondernemer onderuit? Vervelend voor hen maar het gaat u toch niets aan? Think again, betoogt onze columnist Robert Jan Blom. We worden allemaal getroffen door een faillissement.
Ver-van-mijn-bed-show?
Mensen die er zelf niet direct door worden getroffen neigen er nogal eens toe een faillissement als een ver-van-mijn-bed-show te beschouwen. Wat gaat het mij aan dat er weer een zaak failliet wordt verklaard, redeneren zij, er zijn immers zoveel ondernemingen in Nederland. Laat er per jaar tienduizend naar de haaien gaan – so what? Al vele jaren probeer ik uit te leggen dat bij al die faillissementen talloze betrokkenen zijn, dat er elk jaar sprake is van een miljardenschuld en dat we uiteindelijk met zijn allen meebetalen aan de onbetaalde schulden die achterblijven. Hoe zit het nu precies?
100.000 betrokkenen
Laten we voor het gemak het getal van tienduizend faillissementen aanhouden. Vorig jaar gingen er ca. 9900 bedrijven en instellingen failliet, dus we zitten er niet ver naast. Gemiddeld zijn er per faillissement vier direct betrokkenen: de personeelsleden die op straat komen te staan. Ruim de helft van deze 40.000 betrokkenen heeft een gezin dat – volgens de statistici – bestaat uit een partner en 1,7 kind: die gezinsgrootte ronden we af op drie. Bij de ontslagen medewerkers tellen we dus nog eens 60.000 gezinsleden op waarmee we uitkomen op rond de 100.000 direct en indirect betrokkenen.
Privéschulden
Deze groep mensen doet vervolgens een beroep op hulp. De 40.000 werklozen ontvangen WW of een andere uitkering. Een deel van hen heeft ook psychische en sociale hulp nodig. Allerlei instanties komen in actie: de GGZ, het Riagg, huisartsen, psychiaters. Sommige ontslagenen worden ziek en blijven dat voorlopig, anderen raken in een echtscheiding verzeild. In dit gehele proces zijn nog eens 50.000 mensen betrokken. Een deel van de werklozen raakt in geldnood. Er moeten huizen met hypotheken worden verkocht, er ontstaan extra privé schulden die banken en schuldhulpverleningsorganisaties belasten. Elk jaar worden 12.000 mensen toegelaten tot de schuldsanering, procedures waarbij nog eens ca. 80.000 mensen in touw komen.
Stuwmeer aan schulden
Hiermee zitten we al op een totaal van 230.000. Daarmee zijn we er nog niet. Het grootste leger betrokkenen zijn wij. Wij? Wat hebben wij met faillissementen te maken? Niet veel, behalve dat we de rekening mogen betalen. De 10.000 faillissementen en 12.000 schuldsaneringen creëren elk jaar een stuwmeer aan schulden ter grootte van vier miljard euro. De kosten van de sociale hulp, van de uitkeringen en de gedwongen huizenverkoop moeten daar nog aan worden toegevoegd. Al deze schulden en kosten komen voor onze rekening. Hoe? Doordat bedrijven die nog geld te vorderen hadden van een failliete leveranciers hun prijzen verhogen en uiteraard via belastingen. Per hoofd van de bevolking betalen we per jaar circa drie- tot vierhonderd euro aan faillissementskosten.
Uitzichtloze toekomst
Krijgt u binnen uw familie of uw omgeving te maken met een gefailleerde? Of kent u iemand die direct of indirect lijdt onder de gevolgen van een faillissement? Probeer ook eens aan hen te denken. Hun leven ontaardt in een hel zodra zij te horen krijgen dat het voorbij is met hun carrière. Want wie de veertig is gepasseerd, hoeft eigenlijk niet meer te rekenen op een nieuwe baan. Laten we ondanks de financiële gevolgen ook eens denken aan de mensen die geen uitweg meer zien: ziek, gescheiden, werkloos, financieel aan de grond, gedwongen tot verkoop van huis en haard. Luister eens naar hún verhaal. Dan bent u minder boos over het bedrag dat wij allemaal moeten bijdragen aan faillissementen. En begrijpt u beter dat er buiten uw eigen leven nog een andere wereld bestaat: de wereld van faillissement, schuldsanering, schuldenlast, persoonlijke ellende en een uitzichtloze toekomst.
Robert Jan Blom