Eind januari ging de Groningse garnalengigant Heiploeg failliet. Nou ja, failliet? Dezelfde dag werd het bedrijf overgenomen. Negentig banen en een schuldenlast lichter, worden er onder een andere vlag weer vrolijk garnalen gepeld. Volgens FNV Bondgenoten is er een truc toegepast.
Geen garnaal minder
Er is in de afgelopen weken geen garnaal minder gepeld in het Groningse dorp Zoutkamp, thuisbasis van visverwerker Heiploeg. Bij wijze van spreken dan: het daadwerkelijke pellen wordt al jaren in Marokko gedaan, een karavaan opleggers met koelcontainers pendelt dagelijks op en neer tussen Nederland en het Noord-Afrikaanse ‘pelstation’ Tétouan. In Groningen houden de medewerkers zich bezig met verwerking, marketing en de wereldwijde distributie van de koelverse seafoodproducten.
Curatoren vermomd als vissersmannen
In de weken voordat het faillissement bekend werd gemaakt, begroette het bedrijf, ontstaan uit een samenwerking tussen familiebedrijven Heidema en Van der Ploeg, twee nieuwe collega’s. Echte vissersmannen, zo leek het, te oordelen naar hun schipperstruien en weekendbaardjes. De curatoren Gerard Beuker en Pieter de Jong, verbonden aan het Groningse Dorhout Advocaten, hadden hun colbertjes en stropdassen wijselijk thuisgelaten. En om collega’s die hen op Google en Facebook wilden ‘checken’ op een dwaalspoor te zetten, bedienden zich van schuilnamen, respectievelijk Gerard de Boer en Pieter de Jong.
Stille bewindvoerder
De twee waren door de rechter aangesteld als stille bewindvoerder. Hun taak: op zoek gaan naar een koper die de activiteiten van de grootste garnalenfabriek van Europa kon voortzetten. De missie slaagde wonderwel. De Katwijkse haring- en makreelvisser Parlevliet & Van der Plas werd bereid en geschikt bevonden Heiploeg voort te zetten. Mooi meegenomen: de € 27 miljoen grote Brusselse boete wegens illegale prijsafspraken die Heiploeg over de rand duwde, kon in de failliete boedel achterblijven. De banken kregen een ‘haircut’ te verduren en de arbeidskosten konden fors omlaag omdat negentig medewerkers door de overname overtollig zouden worden.
Arbeidsvoorwaarden versoberd
Zonder dat iemand iets in de gaten kreeg, werkten Beuker & De Jong de details uit. In een moeite door werden de arbeidsvoorwaarden van de drieonderd resterende personeelsleden versoberd. Zij moesten 11,5 ADV-dagen inleveren, zagen hun eindejaarsuitkering van 7,25 procent verdampen terwijl ook ouderendagen werden geschrapt. Nare doch onvermijdelijke bijkomstigheden, meenden de curatoren, alle leveranties konden gewoon doorgaan, het bedrijf werd geruisloos gered. Het saillante aan hun operatie is dat de vereiste wettelijke basis ontbreekt. Politici sleutelen al jaren aan de huidige, in 1893 door koningin Wilhelmina ondertekende faillissementswet maar de beoogde herijking is nog altijd onderwerp van debat.
Heimelijk zijpaadje
Al geruime tijd permitteren rechters zich de vrijheid een voorschot te nemen op de aanstaande wetswijzigingen. Zij benoemen stille bewindvoerders in een poging een dreigend faillissement af te wenden. Via dit heimelijke zijpaadje werden ook de faillissementen van winkelketen Schoenenreus, lingeriefabrikant Marlies Dekkers en bloemenexporteur Florimex voorkomen. In de Heiploeg-zaak komt er onverwacht een kink in de kabel. Het lijkt erop dat Beuker & De Jong vergeten zijn nog een belanghebbende te betrekken bij het voorverpakken van het garnalenfaillissement: FNV Bondgenoten. En nu duiken juristen van de vakbond in het wettelijke hiaat. Ze stappen naar de rechter, onder meer omdat werknemers onder dwang verslechtering van de arbeidsvoorwaarden hebben moeten accepteren. ‘Er is gerommeld,’ aldus de FNV. ‘Het is de hoogste tijd dat de politiek voor wetgeving zorgt die misbruik van werknemers bij een faillissement voorkomt.’