Nederland is de meeste concurrerende economie van de EU. Wereldwijd doen alleen Singapore, Zwitserland en de VS het beter. Deze toppositie verleidt menigeen tot hosannageroep maar gelukkig is er nog één zwartkijker in het land die tegengas geeft: onze columnist Robert Jan Blom. Met verve verdedigt hij de stelling dat Nederland zo goed als failliet is.
Problematische schuld
De Algemene Rekenkamer, het onafhankelijke instituut dat onze overheid controleert én op de vingers tikt zodra er een onvolkomenheid wordt geconstateerd, heeft ernstige kritiek geuit over de mate waarin wij ons met z’n allen in de schulden steken. De rapportage is niet mis. De Rekenkamer rekent voor dat Nederland feitelijk failliet is. Van de zeven miljoen huishoudens die ons land telt, zijn er 500.000 die worstelen met een ‘problematische schuld’. Lees: zij kunnen niet al hun rekeningen betalen. Nog eens 600.000 huishoudens kampen met een ‘risicovolle schuld’: de kans is aanzienlijk dat ook zij binnenkort de deurwaarder op de koffie krijgen.
Telefoonabonnement
Tot forse stappen heeft dit rapport helaas niet geleid. Het enige tastbare feit dat ik heb kunnen waarnemen is dat een simpel contractje voor een mobiele telefoonabonnement – waarbij de toestelkosten in het tarief zijn verwerkt –per 1 mei door de BKR wordt geregistreerd. Intussen kan elke Nederlander zich verder eindeloos in de schulden steken. Eindeloos? Jawel! Bijvoorbeeld door een studieschuld op te bouwen: bij elkaar opgeteld hebben alle oud-studenten en huidige studenten een schuld uitstaan van 17,9 miljard euro. Of alles ooit wordt terugbetaald, is hoogst onzeker. Of neem de zorgpremie. Bijna 300.000 mensen beschikken over te weinig middelen om hun zorgpremie te kunnen betalen. Het aantal wanbetalers daalt weliswaar maar de schade loopt nog steeds in de miljoenen.
Schuldsanering
Hypotheeklasten? Zelfde verhaal. Circa 100.000 huizenbezitters kunnen de rente en aflossing niet ophoesten, banken lopen zo naar schatting € 120 miljoen mis. Ook huurders hebben moeite de eindjes aan elkaar te knopen. In totaal gaat het zo’n 200.000 bewoners. En dan draaien er per jaar (!) nog 15.000 personen de wettelijke schuldsanering in en maken evenveel mensen gebruik van de onderhandse schuldsanering. Een op de acht Nederlanders staat momenteel rood op de bankrekening. Het totale bedrag is onbekend maar het gaat tenminste om € 300 miljoen).
Staatssecretaris voor privéfinanciën
Tja, we kunnen onszelf nu wel wijsmaken dat het allemaal zo voortreffelijk gaat in dit land maar nering en tering lijken verder dan ooit van elkaar verwijderd. Is Nederland failliet? Misschien nog niet helemaal maar we redden het alleen als er ingrijpende initiatieven worden genomen. Ik stel voor in het nieuwe kabinet wordt uitgerust met een staatssecretaris voor privéfinanciën die het rapport van de Rekenkamer uit de bureaula haalt en eindelijk eens paal en perk gaat stellen aan het op de pof leven. Met een ultrasoft maatregeltje zoals het laten registreren van een telefooncontractje kom je er niet.
Robert Jan Blom