Alweer goed nieuws voor de boekenbranche. TenPages.com, de crowdfunding uitgeverij waar lezers in het werk van beginnende auteurs konden investeren, wordt overgenomen door uitgeverij Tekst en Uitleg uit het Drentse Peize.
Tweeduizend manuscripten
Alles wees op een daverend succes. Meer dan twintigduizend mensen staken geld in de ruim tweeduizend manuscripten die TenPages in de aanbieding had. Enthousiast geworden door de eerste tien pagina’s van een manuscript, kochten ze voor vijf euro per stuk aandelen in het werk. Wanneer langs deze weg tienduizend euro was opgehaald, zorgde TenPages voor publicatie. Van de eventuele inkomsten zou ongeveer tien procent terugvloeien naar de aandeelhouders. Volgens Valentine van der Lande, die het bedrijf in 2010 oprichtte, werden via TenPages een zestigtal boeken uitgegeven. Hoewel haar initiatief als een langverwachte innovatie werd omarmd, redde ze het niet. Op 26 februari 2014 werd TenPages failliet verklaard. Door de malaise in de boekenmarkt was het concept niet rendabel te krijgen, verklaarde de onderneemster.
Oceaan van onheil
Het nieuws over het faillissement van TenPages was niet meer dan een rimpeling in de oceaan van onheil die begin dit jaar over het boekenvak spoelde. Het leek soms alsof het een kwestie van tijd was alvorens het laatste papieren boek zou worden dichtgeslagen. Op twee januari 2014 vroeg boekenclub ECI surseance aan, eind januari sloten de twintig vestigingen van de Polare-keten hun deuren en ook de kleinere boekhandels schenen de strijd tegen de almaar onstuimiger oprukkende e-readers en iPads te verliezen. In het vierde kwartaal van 2013 verbeterde de omzet van de boekenbranche weliswaar ten opzichte van het voorgaande kwartaal, in vergelijking met de slotmaanden van 2012 kreeg de bedrijfstak een daling van 9,5 procent te verwerken. Boekhandel Koestier in Apeldoorn, christelijke boekhandel IZB-Ark in Amersfoort, boekhandel Elckerlijc in Boxtel: op de portal van branchemedium Boekblad regen de sluitingen zich aan tot een rouwlint.
Redder op het toneel
Maar opeens verscheen vanuit onverwachte hoek een redder op het toneel, en niet de minste. Boudewijn Poelmann, de ondernemer die een vermogen verwierf met de Nationale Postcode Loterij, ontfermde zich over het boek. Op 3 februari nam zijn onderneming Novamedia ECI over, een paar dagen later gevolgd door uitgeverij Nieuw Amsterdam/Wereldbibliotheek en in maart voegde hij het kroonjuweel uit de failliete Polare-boedel aan zijn portfolio toe, de Amsterdamse boekhandel Scheltema. De aankoopdrift van de gereputeerde zakenman Poelmann zorgde voor een omslag in het strategische denken over het boekenvak. Kennelijk zat er toch leven in deze bedrijfstak die, volgens critici, teert op een business model dat sinds de uitvinding van de boekdrukkunst niet meer is veranderd. Lezers, klanten, voormalige eigenaren, opeens staken ze bij bosjes hun hand omhoog om via crowdfunding of anderszins noodlijdende boekhandels te redden.
Aandeelhouders niet schadeloos gesteld
En vandaag blijkt dat ook TenPages weer tot leven wordt gewekt. Tekst en Uitleg, een bescheiden uitgeverij die met name titels over sponsoring en fondsenwerving op de markt brengt, zet het project van Van der Lande voort, zij het niet in zijn geheel. De naam, de contracten rond al verschenen boeken en de reeds verworven publicatierechten worden overgenomen, de aandeelhouders worden niet schadeloos gesteld. Volgens curator Femke Jorritsma is er te weinig geld om de volledige inleg van de crowd terug te storten. Schrale troost: wie meer wil weten over de risico’s die een crowdfunder nu eenmaal loopt, kan terecht bij Jaap Burgstra, de nieuwe eigenaar van TenPages. In het door hem geschreven Handboek Crowdfunding komt ook het onderwerp ‘Verkeerde financiële verwachtingen’ voorbij.