Het vertrouwen van Nederlandse consumenten is in maart verder gedaald, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Met een stand van -34 is het consumentenvertrouwen opnieuw negatiever dan een maand eerder, toen het nog op -32 uitkwam. De afname markeert de zesde opeenvolgende maand waarin consumenten pessimistischer zijn geworden, waarmee een einde lijkt te zijn gekomen aan de voorzichtige opleving die in 2024 nog zichtbaar was.
Historisch dieptepunt blijft vers in geheugen
Hoewel het huidige sentiment somber is, ligt het nog altijd boven het absolute dieptepunt dat eind 2022 werd bereikt. In september en oktober van dat jaar zakte het vertrouwen naar -59, de laagste stand sinds het begin van de metingen in 1986. Ter vergelijking: het langjarig gemiddelde ligt op -10, terwijl het consumentenvertrouwen in januari 2000 een recordhoogte bereikte van 36.
Het CBS stelt het consumentenvertrouwen vast op basis van een maandelijkse enquête onder de bevolking, waarbij vijf deelindicatoren worden samengevoegd. Consumenten geven daarbij hun oordeel over zowel het economisch klimaat als hun persoonlijke financiële situatie, wat resulteert in een saldo tussen -100 (volledig negatief) en +100 (volledig positief).
Oordeel over economie steeds somberder
Vooral de blik op de economie kleurt in maart donkerder. De deelindicator voor het economisch klimaat verslechterde van -54 naar -57. Consumenten maakten zich meer zorgen over de economische vooruitzichten voor de komende twaalf maanden, maar ook over de recente ontwikkelingen. Het wantrouwen richting de economie lijkt diepgeworteld en groeit ondanks eerdere signalen van herstel in 2024.
Koopbereidheid lijdt onder pessimisme
Ook de koopbereidheid van consumenten, die aangeeft in hoeverre mensen geneigd zijn grotere aankopen te doen, liet een verslechtering zien. Die indicator daalde van -17 in februari naar -18 in maart. Niet alleen vonden mensen het een slechter moment om grote uitgaven te doen, ook hun inschatting van de eigen financiële situatie – zowel in het afgelopen jaar als in de nabije toekomst – was iets negatiever dan een maand eerder.
Vertrouwen keldert na korte opleving
De langere termijn laat een grillig, maar duidelijk dalend patroon zien. In de loop van 2021 verbeterde het consumentenvertrouwen nog, met een relatief hoge stand van -3 in juni van dat jaar. Daarna volgde een gestage daling, die in 2022 tot een dramatische afname leidde. De eerste helft van 2024 liet een voorzichtige opwaartse beweging zien – met in maart 2024 nog een stand van -22 – maar sindsdien is de trend onmiskenbaar neerwaarts.
Het huidige niveau van -34 toont aan dat consumenten opnieuw weinig vertrouwen hebben in hun economische perspectief. Die onzekerheid kan gevolgen hebben voor hun bestedingsgedrag en daarmee voor de economie als geheel.