Een van de meest geprezen musea van Nederland, De Fundatie in Zwolle, zit in grote financiële problemen. Het museum doet een klemmend beroep op de gemeente en de provincie Overijssel om opnieuw de beurs te trekken. De Fundatie kampt met een tekort van bijna een miljoen euro.
Ooit draaide De Fundatie mee in de musea top 15
Er was een tijd dat De Fundatie fier meedraaide in de top van de Nederlandse musea. In 2015 prijkte het Zwolse museum met 310.000 bezoekers nog in de top 15 van meest bezochte musea, net boven Naturalis en net onder Paleis Het Loo. Het was het jaar van Cremer in Verf, een grote spraakmakende overzichtstentoonstelling waarin de schilderkunst van schrijver Jan Cremer centraal stond. De expositie (‘Jan Cremer krijgt met deze tentoonstelling eindelijk zijn plek in de kunstgeschiedenis’) was een gouden greep van directeur Ralph Keuning die bij de opening de fine fleur van de Amsterdams kunstscene mocht begroeten.
Fundatie-directeur Keuning slachtoffer Aribachtige affaire
Maar dezelfde Ralph Keuning die het provinciale museum in de vijftien jaar dat hij er leiding aangaf voor het hele land relevant maakte, zit alweer geruime tijd thuis. In de zomer van vorig jaar werd Keuning slachtoffer van een Aribachtige affaire. Personeelsleden beklaagden zich anoniem over zijn gedrag. Keuning zou ‘onvoorspelbaar reageren’, ‘autoritair zijn’ en ‘een angstcultuur creëren’. Een ‘onafhankelijk’ onderzoek van de Raad van Toezicht bevestigde dit beeld. Er was sprake van ‘uitgemergeld personeel’ en ‘murw geslagen werknemers’. Conclusie: exit Keuning.
Nieuwe directeur Fundatie wil meer werk van vrouwelijke makers tonen
Na een roerige interim-periode kwam er een nieuwe directeur, een Duitse directrice met een indrukwekkende naam: Beatrice von Bormann. De kunsthistorica had behalve kunst ‘ook het welzijn van de medewerkers en goed werkklimaat hoog op de agenda staan’, verklaarde de voorzitter van de Raad van Toezicht, D66’er Rogier van Boxtel, bij haar benoeming. Uiteraard kreeg Von Bormann ook de opdracht mee de moderne dogma’s inclusiviteit en diversiteit in de zalen zichtbaar te maken. De directrice repte over ‘het verbreden van de actuele canon door meer werk van vrouwelijke makers en makers uit het globale Zuiden te tonen’.
Zwols museum De Fundatie slaakt noodkreet
Maar Van Boxtel en de zijnen betalen een hoge prijs voor hun radicale ingrepen. Zij ontdekken dat ideologische criteria en een zachtaardig personeelsbeleid niet per se leiden tot tentoonstellingen die volksmassa’s op de been brengen. In 2022 wisten niet meer dan 96.943 bezoekers de weg naar De Fundatie te vinden; 15.002 van hen kregen een vrijkaartje. Voor dit jaar, waarin corona niet meer als excuus kan gelden, zijn de cijfers nog niet bekend maar, de noodkreten die de directie slaakt beloven niet veel goeds.
Museum De Fundatie heeft structureel tekort van een miljoen euro
In een recente brandbrief worden de gemeente Zwolle en de provincie Overijssel opgeroepen met extra geld over de brug te komen. De gemeente stort jaarlijks al een miljoen euro in de museumkas, de provincie 1,3 miljoen en uit Den Haag komt nog eens drie ton. Maar het is niet genoeg. Sinds corona vallen de inkomsten uit kaartverkoop tegen, daarnaast zijn er onder meer ‘hogere personeelskosten’. Het verlieslijdende museum zegt op een structureel tekort van negen ton af te stevenen.