De nu nog zo gezellig ogende Nederlandse winkelstraten dreigen binnen een paar weken te veranderen in een slagveld met dichtgespijkerde deuren en neergelaten rolluiken. Als gevolg van tegenvallende najaarsomzetten hebben Macintosh (Manfield, Scapino, Dolcis), drogisterijketen DA en V&D surseance aangevraagd. Wordt de consument tijdens de kerstdagen van 2016 veroordeeld tot een online wandeling door de virtuele straatjes van Bol.com en Coolblue?
Geniet nog een keer van die sfeervolle winkelstraat
December is de tijd om elkaar verhalen te vertellen. En, mocht u de weg kwijtraken in de kroniek over uw familie, dan kunt u kinderen en kleinkinderen wellicht even mee naar buiten nemen. Zo tegen de avond is een goed moment om met z’n allen nog eens te genieten van de ambiancerijke winkelstraten met hun uitbundige etalages, de speels langs luifels kronkelende lichtlijnen en de straatoverspanningen van kersttakken en lichtjes in alle kleuren van de regenboog. Bij deze wandeling hoort een nostalgisch verhaal. Over winkels van steen waar je – heel gek – kleine kamertjes had waar je kleding kon passen, waar heus personeel rondliep dat goedemiddag tegen je zei, advies verstrekte en je aankopen desgewenst in cadeaupapier verpakte… Als u dezer dagen door een winkelstraat loopt, in pak ‘m beet Alkmaar, Helmond of Hilversum, zullen uw woorden nog corresponderen met de beelden die u ziet maar, de kans is levensgroot dat u en uw kroost het volgend jaar met louter herinneringen zullen moeten stellen. De gezellige, gastvrije winkelstraat, zo verankerd in ons collectieve geheugen, dreigt een pagina te worden in een boek van Anton Pieck.
Wrange grap
Als een volleerde clown bewaarde hij zijn beste grap tot het eind van het jaar. Marc Leder, chef van Sun Capital, de investeringsmaatschappij die in 2010 eigenaar werd van V&D, presenteerde een wel erg wrange grap. Begin 2015 liet hij zijn zetbaas Don Roach, op dat moment interim-bestuursvoorzitter van het warenhuis, nog bikkelharde onderhandelingen uitvechten over kortingen op huurtarieven en personeelssalarissen. Een storm van verontwaardiging stak op die na een periode van koortsachtig overleg en rechtszaken werd geblust met broos vertrouwen. In juli leek er pas echt sprake van dat het iconische V&D, in 1887 opgericht door Willem Vroom en Anton Dreesmann senior, niet alleen terug maar ook vooruit kon kijken, járen vooruit. Uit Florida kwam het bericht dat Sun 47 miljoen euro in het concern stak, de bankkredieten werden afgelost en omgezet naar leningen met een looptijd die werd verlengd van twee naar vier jaar.
Rosé op
En opeens is het voorbij. Met als excuus dat de omzetten van november en december tegen zijn gevallen, meldt Sun dat de lening wordt opgezegd. Transformatie naar het voorbeeld van de succesvol heringerichte vestiging van Leiden waar de omzetten fors zijn gestegen? Accent op eigen merken richten? Het akkoord dat Sun eerder op deze plannen gaf, blijkt humbug, geen stuiver waard, Marc Leder en zijn makkers geloven er niet meer in. Naar huis kunnen ze, de tienduizend werknemers van V&D. De leveranciers, de verhuurders, de klanten die nog met cadeaubonnen ter waarde van 9,5 miljoen opgescheept zitten, kunnen naar hun geld fluiten. Boze tongen beweren dat het enige waar Marc Leder zich intussen zorgen over maakt de vraag is of zijn wijnvoorraad zich wel op feestdagenniveau bevindt. In juni dit jaar kwam de financier ongelukkig in het nieuws omdat een van de gasten van een zeilcruise die hij had georganiseerd op social media het bericht plaatste dat er aan boord paniek uitbrak omdat de rosé op was.
Voorspelbare analyses
En zo eindigt het jaar zoals het begon: met een stroom nieuws over het dreigende failliet van V&D. Alsof deze reus in zijn val alles en iedereen meesleept, kwamen deze week ook de Macintosh Retail Group (ruim vierhonderd vestigingen van onder meer Dolcis, Invito en Scapino) en de DA Retailgroep (ruim 260 drogisterijen) met dramatisch nieuws naar buiten. Ook zij hebben uitstel van betaling aangevraagd. Op radio en tv tuimelen de deskundigen over elkaar heen met hun voorspelbare analyses over te late aanpassingen van de bijna-faillerende bricks-bedrijven en de steigerende omzetten van de click-ondernemingen. Voor de Sint- en kerstinkopen van 2016 lijkt er weinig anders op te zitten: we kunnen nog naar de Action, de Primark, een paar Bijenkorven en misschien dat de HEMA dan nog bestaat, voor de rest navigeren we ons een weg door de o zo sfeervol knipperende buttons van Bol.com en Zalando.