Herinnert u zich Anton Dreesmann nog? De grote leider met het straffe glycerinekapsel? De flamboyante zakenman die van zijn V&D een internationaal concern maakte? Wat zou hij vinden van het beleid van zijn opvolgers die het personeel om een loonoffer vragen en bij de verhuurders bedelen om gratis winkelruimte?
In zijn graf omkeren
De in 2000 overleden Anton Dreesmann zou zich in zijn graf omkeren als de sombere berichten over zijn bedrijf hem ter ore kwamen. Een loonoffer van zes procent? Zelfs tijdens de crisis van de jaren tachtig verzette Dreesmann, kleinzoon van de gelijknamige medeoprichter van het warenhuis, zich tegen loonmatiging. Als een van de weinigen kwam hij in het geweer toen de Sociaal-Economische Raad, waar hij twintig jaar lid van was, deze politiek bepleitte. Alleen door het aanwakkeren van de consumentenbestedingen konden we de crisis achter ons laten, meende hij, en zijn personeelsleden waren uiteindelijk ook consumenten. Maar de tijden zijn veranderd. Vendex International, het door Dreesmann zo succesvol uitgebouwde conglomeraat dat warenhuizen (V&D, HEMA, Bijenkorf), supermarkten (Edah), uitzendbureaus (Vedior), bungalowparken (Vendorado), doe-het-zelfketens (Praxis) en zelfs een Braziliaanse bank omvatte, is allang ontrafeld, door Anglo-Amerikaanse aasgieren opgesneden in hapklare brokjes die stuk voor stuk zijn verkocht om de honger van hun sinistere aandeelhouders te stillen.
Fatsoen Ed Hamming
Kohlberg Kravis Roberts (KKR) heten de schurken. Als u uw onmacht wilt afreageren door een sneeuwbal tegen hun ruit te gooien, het hoofdkantoor zit op 9 West 57th Street in New York City. Samen met een aantal gelijksoortige partners nam KKR in juli 2004 Vendex/KBB over. Ed Hamming, de toenmalige bestuursvoorzitter, toucheerde 1,8 miljoen euro aan aandelen en opties; wanneer Ed ook maar een greintje fatsoen in zijn donder heeft, zou hij de bonus aanwenden om het loonoffer van het lijdende V&D-personeel te compenseren. Want, onder regie van Hamming – tegenwoordig voorzitter van de Raad Nederlandse Detailhandel: zou de retailsector daarom door zoveel faillissementen worden getroffen? – werd Dreesmanns levenswerk voor een appel en een ei van de hand gedaan. Weet u nog hoe snel de nieuwe eigenaren de aankoopsom van 1,4 miljard euro bijna geheel hadden terugverdiend? In minder dan anderhalf jaar! Hoe? Niet door de gedaalde omzetcijfers omhoog te stuwen met revolutionaire winkelconcepten of door Bol.com over te nemen op het moment dat het nog in de steigers stond. Nee, het was zo eenvoudig dat zelfs Ed Hamming het had kunnen bedenken. De sprinkhanen verkochten het vastgoed, 73 winkelpanden van De Bijenkorf, Hema en V&D gingen voor 1,3 miljard naar vastgoedbeleggers, zoals het huidige IEF Capital, waar de V&D-directeur vandaag met zijn pet voor de deur staat omdat hij de huur niet meer kan betalen.
Schaamlap
Opsplitsing, concentratie op kernactiviteiten, luidde het mantra dat te dun is om als schaamlap voor de eigenlijke doelstelling te kunnen dienen. Natuurlijk draaide alles om snel geld. De banden met het eigen pensioenfonds werden doorgesneden, HEMA werd verkocht, Claudia Sträter mocht weg en hups, gooi De Bijenkorf, Dixons, Praxis en Schaap & Citroen ook maar het raam uit richting hoogste bieder. Als het maar quick bucks oplevert. Hamming kon de ontvlechting al lang niet meer aanzien. Al een jaar na de uitverkoop van Vendex/KBB liet hij zich vervangen door een Brit die tevreden becijferde dat de deal KKR & co miljarden opleverde. ‘Ik weet zeker dat dit bedrijf kapot was gegaan als ik de diversificatie van het concern niet had doorgezet,’ zei Anton Dreesmann in 1983 tegen Vrij Nederland. ‘Ik heb de risico’s zo breed gespreid dat we niet snel in een luchtzak zullen duikelen.’ Je winkelpanden in eigendom houden was een van de pijlers van zijn risicomijdende strategie. Wie naar de resultaten van V&D kijkt, begrijpt meteen waarom. In het vorige boekjaar leed het warenhuis een verlies van 42 miljoen euro. Het bedrijf betaalde bijna 62 miljoen euro aan huur. Conclusie: zelfs in het licht van de dalende omzetten had de keten nog een winstje gemaakt, ook na aftrek van afschrijving en onderhoudskosten. ‘Poen is bijna een bijproduct van het leven,’ zei Dreesmann in hetzelfde interview. Service en kwaliteit leveren, lef en moed tonen, je personeel belonen, dát waren zaken die voor hem telden. Kom daar maar eens om bij de huidige directie van het ontzielde V&D.
Robert Jan Blom